Tiểu thư Mạc Mi Cô là ai?

Hàng năm, lễ giỗ Bà Mạc Mi Cô (Bà Cô Năm) diễn ra vào các ngày 28-29/9 âm lịch, tại Công viên Văn hóa Bình San như: Lễ An chức sự; Khai chung cổ; Lễ nghinh thần; Chiêm bái, tự do viếng; “Lễ tắm Bà” được cử hành vào lúc 0 giờ ngày 29/9 âm lịch hàng năm, tiếp theo là Lễ tế thần; Cúng Tiền hiền – Hậu hiền. Sau phần tế lễ, chính quyền địa phương, hàng ngàn người dân trong và ngoài tỉnh đến dâng hương tưởng niệm.

Khu đền thờ Bà Mạc Mi Cô (Bà Cô Năm), bên trong Công Viên Văn hóa Bình San, Thành phố Hà Tiên, Kiên Giang.

Có thể nói từ nhiều năm qua, ngày giỗ Bà đã trở thành một dịp để mọi người thành tâm khấn nguyện những điều may mắn, tốt đẹp cho gia đình, người thân, cầu quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa. Đó chính là nhu cầu hướng vào tâm thánh thiện.

Lễ nghinh thần tại Khu đền thờ Bà Mạc Mi Cô

Những năm trở lại đây, nhờ sự quan tâm của chính quyền, Ban Quản lý Di tích dòng họ Mạc và các tầng lớp nhân dân trong và ngoài tỉnh, lễ hội đã được nâng cao về nội dung cũng như hình thức tổ chức, thu hút hàng vạn lượt người đến tham quan cúng tế. Lễ giỗ Bà mang ý nghĩa đặc biệt về văn hóa tinh thần của nhiều người dân Hà Tiên. Đây là dịp để nhân dân thành phố Hà Tiên tôn vinh, trân trọng các giá trị văn hóa truyền thống. Đồng thời tạo sức hút không chỉ đối với đối tượng du khách, khách hành hương mà còn là cơ hội lớn cho thành phố Hà Tiên tiếp tục giới thiệu, quảng bá các di tích, thắng cảnh, thế mạnh tiềm năng về dịch vụ, du lịch và thương mại để thu hút đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, chỉnh trang đô thị hướng đến Hà Tiên trở thành “Thành phố Văn Hóa Du Lịch”.

Bà Mạc Mi Cô chào đời năm Canh Ngọ (1750) là con gái thứ năm của Tổng trấn Mạc Thiên Tích và Thái Phu Nhân họ Nguyễn, tự Hiếu Túc, nên người đời truyền khẩu tôn xưng Bà Cô Năm. Bà là cháu nội của Đức khai trấn Mạc Cửu, người khai mở tạo dựng nên trấn Hà Tiên xưa.

Lúc sinh thời, Bà rất hiếu thảo, hiền hậu, chăm chỉ đèn sách. Bà được ca ngợi nhân từ bác ái, giúp đỡ mọi người, bà thường có mặt trong việc ủy lạo cứu trợ, an ủi nhân dân khổ lụy vì chiến tranh, hay khi có thiên tai dịch họa. Đức hạnh và lòng nhân ái của người cha Mạc Lệnh Công truyền dạy cho Mạc Mi Cô, người thiếu nữ vừa đẹp người, vừa đẹp nết, nổi danh khắp vùng. Nhưng tiếc thay Bà qua đời sớm, ngày 29 tháng 9 năm Quý Mùi (1763) vào cuối mùa thu, hưởng dương được 13 năm. Mọi người vô cùng yêu quý, tiếc thương một tiểu thư bạc mệnh. Vì quá thương cô con gái thảo hiền, Mạc Lệnh Công cho lập ngôi mộ thật hoàn chỉnh, bia đá đề tưởng nhớ Bà “Tiểu Thư Mạc Mi Cô mộ”. Tình yêu của cha và lòng tôn kính của xã hội đã tôn vinh hồn thiêng người trinh nữ. Sau khi qua đời, hồn thiêng trinh nữ đã kết tinh thành sự hiển linh, biểu hiện bằng việc cứu nguy, cứu nạn, tạo được tâm đức trong lòng người dân khắp vùng.

Nhân dân Hà Tiên vô cùng ngưỡng mộ uy linh của Bà, có nguyện vọng lập ngôi đền miếu phụng thờ Bà được trang nghiêm, ấm cúng tạo điều kiện tốt để nhân dân có nơi sinh hoạt văn hóa tinh thần phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Đồng thời, đây là công trình góp phần chỉnh trang đô thị trong quá trình phát triển và nâng cấp thành phố Hà Tiên trở thành thành phố văn hóa du lịch. Đền thờ Bà Mạc Mi Cô được khởi công xây dựng vào ngày 11 tháng 01 năm 2011, được khánh thành đưa vào hoạt động ngày 12 tháng 11 năm 2012, tọa lạc tại Công viên Văn hóa Bình San với tổng diện tích là 1.084.31m², nằm sát quốc lộ 80, khu phố IV, phường Bình San, thành phố Hà Tiên. Phía sau đền thờ là mộ Bà, nằm ở phía tây núi Bình San thuộc Quần thể núi Bình San nơi được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch) xếp hạng là Di tích Lịch sử – Văn hóa cấp Quốc gia theo Quyết định số 100-VH/QĐ, ngày 21 tháng 01 năm 1989. Khu mộ rất kiên cố, đã trãi qua hàng trăm năm nhưng vẫn giữ được nét kiến trúc cổ Trung Hoa ban đầu.